درمان استرس و اضطراب بدون دارو

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

1- استرس و اضطراب چیست؟

2- علاِیم اضطراب کدامند؟

3- روش های درمان استرس و اضطراب با دارو

4- درمان اضطراب و rTMS

5- هزینه rTMS

1- استرس و اضطراب چیست؟

 

استرس و اضطراب دو مفهوم مرتبط ولی متمایز هستند که اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند:

1. استرس: استرس واکنش طبیعی بدن به هر گونه تقاضا یا فشار است. این واکنش می‌تواند فیزیکی، ذهنی، یا عاطفی باشد. عوامل استرس‌زا می‌توانند از محیط اطراف، فشارهای کاری، مشکلات مالی، یا حتی تغییرات مثبت مثل ازدواج یا ترفیع شغلی ناشی شوند. استرس می‌تواند کوتاه‌مدت باشد (مثل استرس قبل از یک امتحان) یا مزمن و طولانی‌مدت باشد. بدن در پاسخ به استرس هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌کند که ما را برای مواجهه با وضعیت استرس‌زا آماده می‌کنند.
2. اضطراب: اضطراب حالت درونی از نگرانی، ترس یا نگرانی است که اغلب بدون وجود یک منبع مشخص یا تهدید خارجی ایجاد می‌شود. اضطراب ممکن است به صورت مداوم یا بی‌دلیل رخ دهد و با علائمی مانند تپش قلب، تنفس سریع، تعریق، لرزش، و احساس ترس یا نگرانی همراه باشد. در حالی که مقداری اضطراب طبیعی است و می‌تواند ما را برای مواجهه با خطرات احتمالی آماده کند، اضطراب مزمن یا اختلال اضطراب می‌تواند به کیفیت زندگی آسیب برساند و نیاز به مدیریت و درمان داشته باشد.

هرچند استرس و اضطراب می‌توانند به هم مرتبط باشند (مثلاً استرس می‌تواند به اضطراب منجر شود)، اما تفاوت اصلی بین آنها در این است که استرس به یک عامل خارجی پاسخ می‌دهد، در حالی که اضطراب بیشتر یک واکنش داخلی و اغلب بدون محرک خارجی است.

2- علایم اضطراب

 

علائم اضطراب می‌تواند هم جسمانی و هم روانی باشد و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از علائم رایج اضطراب عبارتند از:

علائم جسمانی:

• تپش قلب یا ضربان نامنظم قلب: احساس می‌کنید قلبتان سریع‌تر یا با قدرت بیشتری می‌زند.
• تعریق: تعریق بیش از حد، حتی در مواقعی که هوا سرد است یا شما در حال فعالیت فیزیکی نیستید.
• لرزش یا احساس لرزش: ممکن است دستان یا سایر قسمت‌های بدن بلرزند.
• تنفس سریع یا نفس‌نفس زدن: احساس می‌کنید نمی‌توانید به درستی نفس بکشید یا به اندازه کافی هوا وارد ریه‌های خود کنید.
• تنش عضلانی: گرفتگی یا درد در عضلات، خصوصاً در ناحیه گردن، شانه‌ها، و پشت.
• سرگیجه یا احساس سبکی سر: ممکن است احساس کنید که قرار است از حال بروید یا سرگیجه دارید.
• مشکلات گوارشی: از جمله دل‌درد، تهوع، اسهال یا یبوست.
• خستگی: احساس خستگی مفرط حتی بدون انجام فعالیت زیاد.

علائم روانی:

 

• نگرانی مداوم: نگرانی بیش از حد در مورد مسائل کوچک یا بزرگ که ممکن است غیرمنطقی به نظر برسد.
• احساس ترس یا وحشت: حتی زمانی که هیچ خطری وجود ندارد.
• تحریک‌پذیری: به راحتی تحریک یا ناراحت می‌شوید.
• اختلال در تمرکز: مشکل در تمرکز یا حفظ تمرکز بر روی کارها یا گفتگوها.
• بی‌قراری: احساس بی‌قراری، مانند اینکه نمی‌توانید آرام بنشینید یا ایستاده بمانید.
• مشکلات خواب: از جمله مشکل در به خواب رفتن، بیدار ماندن طولانی مدت، یا خواب آشفته.

علائم رفتاری:

 

• اجتناب: اجتناب از موقعیت‌ها یا فعالیت‌هایی که باعث اضطراب می‌شوند.
• تأخیر یا تعلل: مشکل در شروع یا انجام کارها به دلیل نگرانی یا ترس.

اگر این علائم شدید باشند و بر زندگی روزمره، کار یا روابط فرد تأثیر منفی بگذارند، ممکن است نشانه‌ای از اختلال اضطرابی باشند و نیاز به ارزیابی و مداخله حرفه‌ای داشته باشند.

3- روش های درمان استرس و اضطراب با دارو

درمان استرس و اضطراب با دارو معمولاً تحت نظر یک پزشک یا روانپزشک انجام می‌شود و به شدت و نوع اضطراب بستگی دارد. در اینجا برخی از داروهای رایج برای درمان اضطراب و استرس را ذکر می‌کنیم:

1. داروهای ضد افسردگی:

 

• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs): این داروها با افزایش سطح سروتونین در مغز به بهبود خلق و کاهش اضطراب کمک می‌کنند. از جمله:
  • سرترالین (Zoloft)
  • فلوکستین (Prozac)
  • سیتالوپرام (Celexa)
  • اسیتالوپرام (Lexapro)
• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین (SNRIs): این داروها هم سروتونین و هم نوراپی‌نفرین را تحت تأثیر قرار می‌دهند. از جمله:
  • دولوکستین (Cymbalta)
  • ونلافاکسین (Effexor)

2. بنزودیازپین‌ها:

• این داروها به طور مستقیم بر سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارند و به تسکین سریع علائم اضطراب کمک می‌کنند. معمولاً برای مصرف کوتاه‌مدت توصیه می‌شوند، زیرا ممکن است وابستگی ایجاد کنند. از جمله:
  • آلپرازولام (Xanax)
  • دیازپام (Valium)
  • لورازپام (Ativan)
  • کلونازپام (Klonopin)

3. داروهای ضد اضطراب غیر بنزودیازپینی:

• این داروها برای کنترل اضطراب بدون خطر وابستگی به کار می‌روند.
  • بوسپیرون (BuSpar): برای درمان اضطراب عمومی استفاده می‌شود و وابستگی کمتری ایجاد می‌کند.

4. بتابلوکرها:

• این داروها معمولاً برای کنترل علائم جسمانی اضطراب مانند تپش قلب و لرزش استفاده می‌شوند. از جمله:
  • پروپرانولول (Inderal)
  • آتنولول (Tenormin)

5. آنتی‌هیستامین‌ها:

• برخی آنتی‌هیستامین‌ها دارای اثرات آرام‌بخشی هستند و ممکن است برای تسکین موقت اضطراب استفاده شوند.
  • هیدروکسی‌زین (Vistaril)

6. داروهای ضد تشنج:

• برخی از داروهای ضد تشنج نیز در کنترل علائم اضطراب مؤثر هستند.
  • پرگابالین (Lyrica)

هرچند داروها می‌توانند در کنترل اضطراب و استرس مؤثر باشند، اما باید توجه داشت که مصرف آنها باید تحت نظر پزشک باشد. معمولاً ترکیبی از دارو و روش‌های غیردارویی مانند روان‌درمانی، تغییر سبک زندگی، و تکنیک‌های مدیریت استرس برای درمان اضطراب پیشنهاد می‌شود.

4- درمان اضطراب با آر تی ام اس

 

درمان اضطراب با استفاده از تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال مکرر (rTMS) یک روش غیرتهاجمی است که در آن از میدان‌های مغناطیسی برای تحریک مناطق خاصی از مغز استفاده می‌شود. این روش به‌طور خاص برای درمان اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلال وسواس فکری عملی (OCD) و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) به کار می‌رود.

چگونه rTMS اضطراب را درمان می‌کند؟

 

• مکانیزم عملکرد: rTMS بر روی بخش‌هایی از مغز که در تنظیم حالت خلق و اضطراب نقش دارند، به ویژه قشر پیش‌پیشانی (prefrontal cortex) اثر می‌گذارد. با تغییر فعالیت نورونی در این مناطق، rTMS می‌تواند به کاهش علائم اضطراب کمک کند.
• پروسه درمان: درمان با rTMS معمولاً به‌صورت جلسات مکرر انجام می‌شود. هر جلسه ممکن است بین 20 تا 40 دقیقه طول بکشد و تعداد جلسات معمولاً بین 5 تا 20 جلسه است، بسته به شدت و نوع اختلال.
• کارایی: مطالعات نشان داده‌اند که rTMS می‌تواند برای برخی افراد مبتلا به اضطراب که به درمان‌های سنتی (مانند داروها و روان‌درمانی) پاسخ نمی‌دهند، موثر باشد. با این حال، پاسخ به درمان متفاوت است و برای همه مؤثر نیست.

مزایا و معایب

• مزایا: غیرتهاجمی بودن، نداشتن عوارض جانبی جدی مانند داروها، و امکان ترکیب با سایر روش‌های درمانی.
• معایب: ممکن است برای همه مؤثر نباشد، هزینه بالا، و نیاز به تجهیزات خاص و متخصصان مجرب.

درمان با rTMS باید تحت نظارت پزشک متخصص اعصاب و روان با تجربه انجام شود و معمولاً پس از ارزیابی دقیق وضعیت بیمار تجویز می‌شود.

5- هزینه ی هر جلسه آر تی ام اس چقدر است؟

 

هزینه هر جلسه rTMS (تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال مکرر) می‌تواند بسته به کشور، شهر، کلینیک، و تجهیزات مورد استفاده متفاوت باشد. به طور کلی، در کشورهای مختلف هزینه‌ها به شرح زیر است:

• ایالات متحده: هر جلسه rTMS می‌تواند بین 200 تا 500 دلار هزینه داشته باشد. یک دوره کامل درمان (که ممکن است 20 تا 30 جلسه باشد) ممکن است چند هزار دلار هزینه داشته باشد.
• اروپا: در کشورهای اروپایی، هزینه هر جلسه معمولاً بین 100 تا 300 یورو متغیر است.
• کانادا: هزینه هر جلسه در کانادا معمولاً بین 200 تا 400 دلار کانادایی است.
• ایران: هزینه هر جلسه rTMS در ایران نیز متغیر است و بسته به کلینیک و تجهیزات مورد استفاده می‌تواند از چند صد هزار تا چند میلیون تومان متغیر باشد.

یکی از بهترین مراکز علمی آر تی ام اس کشور با سابقه ای بیش از یک دهه فعالیت مستمر در آموزش به سایر کلینیک های rTMS و مراکز تخصصی اعصاب و روان و متخصص های مغز و اعصاب نورومگنتو می باشد. هزینه ی آر تی ام اس برای هر جلسه در این مرکز تنها 500 هزار تومان برای 30 دقیقه پروتکل اصلی و مورد تایید وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا وا داروی آمریکا است. برای مشاوره مستقیم با متخصص های ما با ما تماس بگیرید:

 

بیمه‌ها ممکن است بخشی از هزینه‌های درمان rTMS را پوشش دهند، به‌ویژه اگر این روش به‌عنوان بخشی از درمان‌های توصیه‌شده توسط پزشک باشد. بنابراین، بهتر است قبل از شروع درمان با شرکت بیمه خود مشورت کنید.